खंडाळा

खंडाळा हे महाराष्ट्र
राज्यातील पश्चिम घाटातील एक हिल स्टेशन आहे, लोणावळ्यापासून
सुमारे  3 किलोमीटर खोपोलीपासून
12 किलोमीटर आणि कर्जतपासून किलोमीटर 33.4  वर आहे

खंडाळा डेक्कन पठार आणि कोकणच्या मैदानाच्या
रस्त्याच्या दुतर्फा भोर घाट आहे. घाटात रस्ते आणि रेल्वे वाहतुक विस्तृत आहे.
मुंबई-पुणे द्रुतगती महामार्ग, मुंबई व पुणे या प्रमुख शहरांमधील मुख्य दुवा,
खंडाळ्यामधून जातो.

जवळपासच्या शहरांमधून सुलभतेमुळे, खंडाळा
हे हायकिंगचे सामान्य क्षेत्र आहे. एक गंतव्यस्थान ड्यूक नाक जवळचे शिखर आहे,
जे खंडाळा आणि भोर घाटाचे विहंगम दृश्य देते.

खंडाळा सूर्यास्त बिंदू आणि खोपोली जवळचा मार्ग
सोपर्यापासून पुण्यासारख्या किनारपट्टी शहरांना जोडलेला  आहे. खोपोलीच्या पायथ्यापासून दोन्ही हातांनी
खेचलेल्या आणि घोड्यांच्या काठावरुन वाहतूक केली जात होती, ती ब्रिटिश
काळात बंद करण्यात आली होती.

कर्जत ते पुणे हा रेल्वे मार्ग ग्रेट इंडियन
पेनिन्सुला रेल्वेचे मुख्य अभियंता 1849–1862 च्या मार्गदर्शनाखाली सुरू
झाला: जेम्स बर्कले (सर्व्हेअर आणि मार्ग डिझाइनर). खंडाळ्यातील सध्याच्या
झेव्हियर्स व्हिलाजवळ मुख्य अभियंताकडे एक बंगला होता ज्याचा सामना ड्यूकच्या
नाकाच्या टेकडीकडे होता, खंडाळा बोगदा बांधणे हे हरकुलियन
काम होते कारण बोगद्यातून बोगद्याला कंटाळावा लागला होता. बोगदे व खंडाळा रेल्वे
स्थानकाच्या निर्मिती दरम्यान खंडाळ्यात कोलेराचे चार प्रकार होते, जे जेम्स बर्कले यांनी प्रसिद्ध केलेल्या कागदावर उत्तमपणे नोंदवले गेले
आहेत.

आणखी एक लक्षणीय ठिकाण म्हणजे प्राचीन जेल, जे 1896
मध्ये बांधले गेले होते, येथे सेंट झेवियर्स
महाविद्यालयाच्या संस्थापकांना ब्रिटिश मास्टर्सनी पीओडब्ल्यू म्हणून तुरूंगात
टाकले होते.

प्रसिद्ध ठिकाण

वाघाची झेप: हे या क्षेत्रातील
सर्वात आकर्षक ठिकाणांपैकी एक आहे. या ठिकाणाहून कुणी काळजीपूर्वक दरीकडे लक्ष
दिल्यास वाघ खोऱ्यात शिरल्यासारखे दिसते.

अमृतांजन पॉईंट:
खंडाळ्यामध्ये अमृतंजन पॉईंट उंच आहे. हे जवळपासच्या ठिकाणांचे उत्कृष्ट दृश्य
प्रदान करते. हा मुद्दा व्हॅली तसेच ड्यूक नाकच्या विपुल दृश्यासाठी उपयुक्त ठिकाण
आहे.

ड्यूक चे नाक: ड्यूक
नाक,
ज्याला 'नागफानी' (मराठी:
नागफणी) देखील म्हणतात, कोब्रा हेडचे नाव ड्यूक ऑफ वेलिंग्टन
नंतर ठेवले गेले.

ट्रेकिंग, व्हॅली क्रॉसिंग, रॉक क्लाइंबिंग आणि रॅपेलिंगसाठी
खूप लोकप्रिय ठिकाण. ही एक 2506 फूट उंच सरळ उंच कडा आहे जी प्रत्येक रॉक
गिर्यारोह जिंकण्याच्या इच्छेला आहे. बेस स्टेशनवर पोहोचण्यासाठी दक्षिणेकडील
बाजूसुन ट्रेक करणे आवश्यक आहे जिथून शिखरावर वास्तविक 300 फूट उंच खडक चढणे आवश्यक
आहे. बेस स्टेशनवर पोहोचण्यासाठी प्रत्येकाला 1000 फुटांचा धोकादायक मार्ग काढावा
लागतो. हे एक बोल्ट मल्टि-पिच क्लाइंब आहे ज्यात 4 स्थानके आहेत. चढाईचा सर्वात
आव्हानात्मक भाग तिसरा आणि चौथा स्टेशन दरम्यान आहे जो 25 फूट ओव्हरहॅंग आहे जिथे
एखादा केवळ हातांच्या समर्थनासह चढू शकतो आणि पाय ठेवण्याची शक्यता नाही. हा सल्ला
देण्यात आला आहे की तज्ञांच्या देखरेखीशिवाय आणि मार्गदर्शनाशिवाय हा उपक्रम
राबविला जाऊ नये.

कार्ला आणि भाजे लेणी:
खंडाळापासून 16 कि.मी. अंतरावर वसलेल्या कर्ला आणि भाजे लेणी ऐतिहासिक रॉक कट लेणी
आहेत. कार्ला लेणी प्राचीन बौद्ध लेणी आहेत. भाजे लेणी कार्ला लेण्यांप्रमाणेच
आहेत पण त्याही अगदी लहान प्रमाणात आहेत. या लेण्याही चैत्य शैलीत आहेत.

भुशी
तलाव (Bhushi Dam) : खंडाळा येथील भुशी तलाव (Bhushi Dam) हे निसर्गाच्या सानिध्यात
आराम करू वाटणाऱ्या सर्वांसाठी एक आदर्श ठिकाण आहे. त्याच्या प्रसन्न आणि शांत
वातावरण आणि क्रिस्टल स्वच्छ पाणी पर्यटकांना शांततेत विश्रांती घेण्याच्या अपार
संधी उपलब्ध करतात.