२० मे हा जागतिक मधमाशी दिन : जागतिक मधमाशी दिन का साजरा केला जातो?

२० मे हा जागतिक मधमाशी दिन : जागतिक मधमाशी दिन का साजरा केला जातो?

मधमाश्या, पक्षी आणि वटवाघूळ जगातील ३५ टक्के शेतीपिकांचे परागीकरण करतात. जगातील प्रमुख ८७ पिकांचे परागीकरण मधमाश्यांमुळे होते, ज्यामुळे मानवाला अन्नधान्य उत्पादन मिळते. एवढेच नाही, तर दैनंदिन आहारात वापरल्या जाणाऱ्या दर चार पिकांपैकी तीन पिकांना परागकणांची गरज असते. त्यामुळे मानवासाठी परागीभवन करणाऱ्या मधमाश्याश्या अत्यंत महत्त्वाच्या आहेत. मधमाश्यांशिवाय मानवाच्या अस्तित्वाची कल्पनाच करता येणार नाही. २० मे २०१८पासून जागतिक मधमाशी दिन साजरा होऊ लागला. मधमाश्यांचे महत्त्व ओळखून स्लोव्हेनियन सरकारने २०१६ मध्ये संयुक्त राष्ट्रासमोर २० मे हा दिवस जागतिक मधमाशी दिन म्हणून जाहीर करण्याची मागणी केली होती. या शिवाय आधुनिक मधमाशी पालनाचे जनक अँटोन जना यांचा जन्म २० मे १७३४ रोजी झाला होता. त्यांचे स्मरण म्हणूनही २०१८पासून जागतिक मधमाशी दिन साजरा केला जातो.

मधमाश्या मानवजातीसाठी का महत्त्वाच्या?

मधमाश्या पृथ्वीवरून नष्ट झाल्या तर मानव फक्त चारच वर्षे जगू शकेल, असे प्रसिद्ध शास्त्रज्ञ आइन्स्टाईनने म्हटले होते. मानवजातीसाठी, पर्यावरणासाठी खरेच मधमाश्या इतक्या महत्त्वाच्या आहेत का? या मधमाश्या नेमके काय काम करतात? अलिकडेच साजऱ्या झालेल्या जागतिक मधमाशी दिनानिमित्त घेतलेला हा आढावा.

मधमाश्या नेमके काय काम करतात ?

केवळ मानवच नव्हे तर वन्यप्राणी, पाळीव प्राणी, पशू-पक्ष्यांसाठी मधमाश्या अत्यंत महत्त्वाच्या आहेत. निसर्ग साखळी आणि अन्न साखळीतही मधमाश्या आपले महत्त्वपूर्ण योगदान देतात. मधमाश्या मध गोळा करताना परागीभवन करतात. पाय आणि पंखांना चिकटलेले परागकण दुसऱ्या फुलांमध्ये टाकतात. त्यामुळे मानवजातीला, पशू-पक्षी आणि प्राण्यांना लागणाऱ्या फळा-फुलांची निर्मिती होते. मधमाश्यांमुळेच मानवाला चांगली फळे, बिया आणि पिकांचे उत्पादन घेता येते. आता अनेक शेतकरी व्यवसाय म्हणून मधमाशी पालन करीत आहेत. मधमाश्यांपासून मध मिळतोच, शिवाय परागीभवन चांगल्या प्रकारे झाल्यामुळे विविध पिकांची गुणवत्ता सुधारण्यासाठी आणि पुन्हा पुन्हा उत्पादन घेण्यासाठी मधमाश्यांची मदत होते.